XX.Mendea Euskal Herrian

By jokin.a
  • Period: to

    Lehen mundu gerra

    Lehen mundu gerrak bete betean harrapatu zuen ipar euskal herria eta gazte euskaldu asko hil zituen grantziaren alde (1914-1918)

  • Euskaltzaindia eta Eusko Ikaskuntzaren sorrera

    1915etik euskal nazionalismoaren sorrerarekin euskara eta euskal kultura garatzen doaz eta horregatik sortzen dira erakunde hauek.

  • Bigarren errepublika

    bigarren errepublika espainian eta hego euska herrian espainiako gorteek ez uzten onartu errioxan estatu horren barruan sartzeko ahalegina ere hustean geratu zen.

  • Eusko Jaurlaritzaren sorrera

    urte honetan eusko jaurlaritza sortzen da eta 1937. urtean hego euskal herri osoa frankoren menpe zegoela santoñako ituna sinatu eta eusko jaurlaritzak erbesteratu egin behar izan zuen
  • Period: to

    Bigarren mundu-gerra

    frankoren diktadurapean bizkaia eta gipuzkoa probintzi traidoretzat jo eta horien kontzertu ekonomikoak kendu egin zituzten.

  • Nazio batuen erakundea sortzen da

    Frankok herri traidoreak deitzen zieten horietan euskaraz hitz egitea debekatu zuen eta euskararen kulturako gazua guztiak ezabatzen hasi zen

  • Erromako itunasinatu zen.

    Ipar euskal herrian enbata aldizkaria jaio zen haren inguruan gorpuztu zen iparraldeko mugimendu abertzalea ETArekin harremanak izan zituena

  • ETA sortu zen

    Eta erakundea sortu zen eta frankismoaren aurkako borroka armatuari ekin zion etak. ETAk abertzaletasuna eta sozialismoa elkartu zituen;ezker abertzalea sortu zuen
  • Period: to

    OAS sortu zen

    1960 ko hamarkadan euskal kultura indar biziz garatzen hasi zen.

  • Carmelo barrancoren heriotza

    1. hamarkadan ETAk borroka armatua areagotu egin zuen. 1970 eko abendeuanburgoseko auzia gatazka egaile izan zen eta 1973. urtean Carmelo barranco hil zuen

  • Frankoren heriotza

    Franko 1975. urten hil zen baina hilzorian zeogela FRAP eko hiru eta ETAko txiki eta otaegi fusilatzailea agindu zuen 1975 eko irailaren 27an horrela espainiako juan karlos izendatu zuten errege

  • alkatea

    1976 ko uztailaren 21 ean aklateen mugimenduak batzarra egin zuen bergaran eta bertan sinatu zuen Euskal HErriaren eskubide historikoaren aldeko manifestazioa euskararen ofizialtasuuna

  • Kostituzio berria

    Hauteskunde orokorren ondoren, 1977ko ekaina kostituzio berria egin eta erreferendunez onartu zen kostituzioaren alde bozkatu zutenen kopurua oso txikia izan zen besteak beste euskal eskubideak ez zirelako behar bezela aintzat hartzen.
  • Period: to

    Eusko jaurlaritza

    1. urtea naraba gipuzkoa eta bizkaia autonomi esatua onartu zen eta hurrengo urtean Eusko jaurlaritza berria eratu zen ETA ren inguruko ezker abertzaleak ez zuen estatua onartu eta erakunde armatua mantentzea erabaki zuen

  • Ondorengo borrokak

    1980 ko hamarkadan ETA ren aurkaborrokatzeko guda zikina sortu zen talde armatu gogorrenak izan ziren Batallon basko-español hegoaldean UCDko gobernu garaian sortua eta GAL PSOE-ko gobernuaren inguruan antolatua talde horiek herri batasuneko kideak herritar abertzaleak eta iparraldeanerrefuxiatutako ETAko ekintzaileak eraili zituzten.