-
100
Akitaniako lehenbiziko lekukotasunak
- Ilurberrixo/ Anderexo- Astoilun/ NO. DEO/ C. FABIVS/ NIS. F EL/ V.S.L.M- Sembeten/ Bihoscin/ NIS. F EL/ V.S.L.M- Baeserte/ Deo/ Harbelex/ Harsi. F/ V.S.L.M- Leheren/ Briaxe/ Ilunnosi/ Filia-Euskal hitzak latinez deklinatuta daude eta giza zein Jainkoen izenak dira.-txo eta -ko euskal atzizkien aztarnak ere ageri dira inskripzio horietan.
-
Dec 4, 1100
Bidaiaren lekukotasunak eta hiztegi txikiak
Frantziako erromes batek Santiagorako bidea egin zuen eta liburu bat idatzi zuen ikusitakoa jasoz. Bertan, Baskoien deskribapen ez oso atsegina egiten da eta euskarazko hiztegitxo bat sartu zuen, beste erromesentzat lagungarri izateko → Aimery Picaud.Euskaraz egindako hiztegirik zaharrena da.- Hizteki horretako hitzak oso erabilgarriak izan ziren Nafarroako biztanleekin ulertzeko. - XV: Arnold Von Harff-ek erromes alemanak hiztegi txiki bat egin zuen → Donejakuera bidean ikasitakoa erabiliz -
Dec 7, 1200
Gonzalo de Berceo
- Gonzalo de Berceoren testuetan euskara azaldu. - Hemendik aurrera gero eta testu gehiago agertu.- Gonzalo de Berceoren lanetan agertzeak, euskararen garrantziaren adibide. -zatico hitza agertu zen
-
Dec 7, 1300
Nafarroako monastegiak
agiri bat → garaiko euskaldunen izenak (Irantzu, Leire, Nafar foruko agiriak)- Monaserioko lur-sailen eta zerbitzarien izenak -
Dec 7, 1300
Nafarroako foruak
XIII.mendeaForuen hizkuntza nafar-erromanikoaArauak gizarte euskaldun batentzat zirenez, euskal hitzak behin eta berriz azaldu Nafarroako foruetan -
Dec 4, 1415
GORTEKO GUTUNA
Erret Gortean bertako ofizial euskaldunak funtzionarien arteko gutuna euskaraz -
Dec 4, 1500
BALADAK/ERROMANTZEAK
XIV. mendeanEuskal lurraldeak defendatzeko gerra giroak sorturiko tradizio literarioak
Ahozko formak
Gertaeren kontaketan oinarrituta → historioak (epika sailak), asmaketak, sentimentuak eta elkarrizketa sailak.
Bertsio ezberdinak:
- Ahozko tradizioa
- Oroimen hutsuneak
- Dialektoen ezaugarriak -
Dec 4, 1537
JOAN ZUMARRAGAKO
Mexikotik Durangura eskutitz bat euskaraz idatzi Tabirako Muntxaraz dorreae gogorarazi. -
Errioxako lekukotasunak
Donemiliango Kukulako monastegian idatziako latinezko prediku liburu bateen ertzean testuen itzulpenak euskaraz- Bertan bi esaldi aurkitu ziren: 1. izioqui dugu → ixio (sua piztea/sua ematea) 2. guec ajutu ez dugu. → ajutu (egoki/erori)- Errioxan garai horretan euskaraz mintzatu. -
ERRIOXAKO EMILIANOAR GLOSAK
-Euskaraz idatzitako lehen esaldiak
NON?: Donemiliako Kukulako monastegian (Errioxa).
Latinezko testuaren ertzetan topatu ziren, testu hau itzultzen. Glosa honetan ere gaztelerazko lehenengo esaldiak agertu ziren.