Zutphen

Eerste versterking op plaats van Zutphen

300

Staat niet onomstotelijk vast, maar c14 dateringen wijzen op deze ouderdom.

viking aanval

882

Vikingen plunderen Deventer en Zutphen. Er is een Munt gevonden die in York geslagen is

aanleg ringwalburg

886

De ring was een wal van 25m breed, en een gracht van 20 m breed en vier meter diep. hier woonden toen 500 mensen maar het was toevluchtsoord voor 3500 mensen in tijden van gevaar. Er was een Hamelands grafelijk hof, een parochiekerk en opslag. De kerk was het enige stenen gebouw.

aanleg ringwalburg

890

door graaf Everhardus van Hamaland

bisschop Bernold van Utrecht

Period: 1046 to 1054

In 1046 was het graafschap rond Zutphen door de Duitse keizer Hendrik III geschonken aan bisschop Bernold van Utrecht. De nieuwe landheer bisschop Bernold liet voor zijn vorst een imposante Romaanse palts (paleis) van 53 meter lengte bouwen. Het gebouw had onmiskenbaar een vorstelijke uitstraling en was geheel van natuursteen (tufsteen). Tussen 1050 en 1100 was Zutphen daarmee enige tijd een pleisterplaats van Duitse koning.

graafschap Zupthen

Period: 1046 to 1798

Bouw Palts

1047

De keizer van het heilige Romeinse rijk bouwt een palts in romaanse stijl, en geeft het graafschap Zutphen aan de bisschop van Utrecht. Een imposant tufstenen gebouw van 54 bij12.5 m met uitgebouwd portaal. Die bisschop stichtte naast de palts een kapittelkerk.

Een binnenwal wordt aangelegd met poort in de lange hofstraat

1122

De grafelijke lijn sterft uit in 1120 en er onstaat een groot machtsconflict.

Hraaf hendrik I van Gelre wint de machtsstrijd

1138

Hij bestuurt de stad en het graafschap onafhankelijk. Hij trekt kooplui en ambachtslieden aan en breidt de stad uit met Barlheze en de beukerstraat.
De tufstenen torens en poorten die hij laat bouwen zijn een prestigieus fenomeen, zoals bij Deventer en Utrecht

graaf Hendrik I van Gelre en Zutphen

Period: 1138 to 1182

Hij was de eerste graaf van Zutphen die de stad eigenmachtig bestuurde. Hiervoor waren de graven leenheren van de bisschop van Utrecht. Hij liet de stad (barlheze en de beukerstraat) ommuren en trok kooplieden en vakmensen aan.

Graaf Otto I van Gelre en Zutphen

Period: 1182 to 1207

Nam deel aan de derde Kruistocht 1189-1192 tot in Turkije. Werd in 1190 graaf van Zutphen toen hij de stad stadsrechten verleende als eerste stad van Zutphen

Zutphen krijgt stadsrechten

1190

verleend door graaf Otto I van Gelre
Het Graaf Ottobad is naar hem vernoemd. Die man heeft echt wat bereikt.

Molenbeek wordt geraven ter verdediging van Barlhaze

1200

on de loop van de volgende twee eeuwen worden 7 grote watermolens gebouwd en verpacht door de stad. pas eind 19e eeuw worden ze weg gehaald en wordt de berkel overwelfd

Gerard III van Gelre

Period: 1207 to 1229

Verplaatst de tol bij Arnhem naar Lobith. Hierdoor kunnen mensen in een keer de Rijn oversteken, en hoeven niet over de Waal en de Nieuwe Rijn. Groeit roermond tot een stad en geeft stadsrechten 1229.

Ringwal wordt vervangen door markt

1215

In de loop van de 13e eeuw trekt Zutphen veel handel aan als gevolg van de stadsrechten. De oude grafelijke ringwal wordt markt met statige huizen. Sinds dien is er elke donderdag markt. De eerste bakstenen stadsmuur wordt gebouwd Langs Rijkenhage met watermolens. Dit was de kwetsbaarste kant. De belangrijkste stadspoort (noord) was bij Turfstraat en Beukerstraat.

bouw walburgiskerk

1225

117 m.

Grote verbouwing walburgiskerk

1225

Aanbrengen stenen gewelven boven het koor, middenschip en transepten. Nieuw middenschip opgetrokken uit baksteen. Bouw van de spitse toren.
Deze werken duren tot 1300

Graaf Otto II van Gelre en Zutphen

Period: Oct 22, 1229 to Jan 10, 1271

"de Lamme" vanwege klompvoet. ofwel "stedenstichter". op de korrel met graven van Kleef en bisschoppen van Utrecht.
1248 Lijfde Nijmwege in Gelre in. Kreeg het van holyromanemp als onderpand en uiteindelijk als terugbetaling.
Hij verleende tijdens zijn regeerperiode stadsrechten aan 29 steden, onder meer Geldern 1229. Goch 1230, Roermond 1231, Harderwijk 1231, Grave 1232, Emmerik 1233, Arnhem 1233, Lochem 1233, Doetinchem 1236, Doesburg 1237, Wageningen 1263 en Montfort in 1263.

Voltooing Eerste Stadsmuur.

1250

Een muurfragment bij de Bourgonjetoren en
de oostelijke stadsmuur, met drie van de oorspronkelijk vier torens aan de Bornhovestraat-Armenhage, zijn
hiervan bewaard gebleven. Verder kwamen er poorten aan de overige uitvalswegen: de genoemde Engepoort, de
Laarpoort, Spi4aalpoort, Marspoort (aan het einde van de Spiegelstraat), Veerpoort (nu Bourgonjetoren), Vispoort
en Rode poort (uiteinde Zaadmarkt). De ijselkant had geen torens maar een Houten kade.

Stichting Nieuwstad

1260

De stad was helemaal gepland met rechte straten en uitgeplande verdedigingswerken. Het kreeg een eigen Kerk, de spanjaardenpoort, en de Berkelpoorten. Het was rond 1320 helemaal af.

graaf reinoud I van Gelre

Period: Jan 10, 1271 to Oct 9, 1326

Trouwde met dochter hertogdom Limburg 1280, erfde kasteel Montfort bij Roermond 1284. start bouw grafelijk hof. leende veel voor slag om limburg bij Woeringen 1288. verloor -> diepe schulden -> stop bouw gravenhof
Vanaf 1310 zeer diep in schulden. Grootste deel graafschap verpand. in 1316 afgezet en gevangen genomen door eigen vrouw en kinderen wegens wanbestuur. laatse zes jaar in gevangenscahp in de Grauwert van kasteel Montfort

inwijding nieuwstadskerk

1272

stadsbrand

1284

start bouw grafelijk hof

1284

De huidige broederenkerk was bedoeld als grafelijk hof.
De bouw was gelijk met het binnenhof in den haag

stadsbrand

1284

Gift Gelders hof aan Dominicanen

1293

Gravin Margaretha van Dampierre, vrouw van Reinald I, schenkt de fundering van het grafelijk hof aan de dominicanen om er een klooster van te maken. Omdat de stad het niet kan veroorloven om hem af te bouwen. De Broederenkerk, die pas in 1310 af is, is het eerste zuiver gotische gebouw van Zutpen

stadsbrand

1310

bouw berkelpoort

1312

samenvoeging oude stad en nieuwstad

1312

Fusie Nieuwstad met de vrije stad Zutphen

1312

Door Graaf Reinald I. De berkelpoorten dienden als symbool van verbintenis.

bouw ommuring nieuwstad

1320

de kruittoren bij het station staat nog overeind

bouw berkelpoort

1325

De berkelpoort was het sluitstuk van de samenvoeging van de stad met nieuwstad.

Graaf Reinoud II van Gelre en Zutphen

Period: 1326 to Oct 12, 1343

sloot zijn eigen vader op in kasteel Montfort en kwam regelmatig op visite.
Trouwde 1331 met Eleonora van Engeland, zus van de koning, (we kunnen wel stellen dat hij omhoog neukte) er werden dan ook uitgebreide huwlijkse voorwaarden opgesteld. Hij moest voortdurend meevechten / onderhandelen tussen Engeland en Frankrijk en Duitsland.
Daardoor werd hij dan wel Hertog van Gelre
viel van zijn stoel tijndens heilige mis. brak zijn nek en stierf. volgens sommigen een teken.

stadsbrand

1336

Vanaf heden worden huizen alleen nog maar van steen gebouwd. Zutphen versteent gedurende de 14e eeuw

graafschap Gelre wordt hertogdom Gelre

1339

Reinoud II herttog van Gelre en Graaf van Zutphen

Period: Mar 19, 1339 to Oct 12, 1343

Regentes Eleonora van Engeland

Period: Oct 12, 1343 to 1344

Zij had de kroonprins van Castille en Leon moeten trouwen, maar het werd een arme graaf van gelderland. Omdat Reinald geen hoge titel en wel hoge schulden had, kregen ze een hele goedkope deal.
toen ze 25 werd werd ze verbannen naar Rozendael vanwegen ongefundeerde verwijten van melaatsheid.
het tegendeel bleek toen ze van Rozendaal naar Nijmegen liep met haar zoons (4uur vandaag) en haar jurk afwierp.
zij ging met pensioen in Deventer waar ze is bergaven

Reinoud III hertog van Gelre en Graaf van Zutphen

Period: 1344 to 1343

Door de Zwarte Dood ontstond een machtsstrijd tussen de Heeckerens en Bronkhorsten waarbij zijn broer Eduard (14) zijn vijand werd.
Zijn broer neemt hem 1361 gevangen bij slag bij Tiel in kasteel Rosendael 4j en daarna kasteel Nijenbeek 6j. Hier werd hij te dik om door de deur te passen.
Zijn broer wordt hertog, maar sterft in 1371. Zijn celdeur wordt opengebroken. Hij mocht nog een paar maandjes hertog zijn, maar had geen erfgenaam.

de pest treft Zutphen

1348

Rond deze tijd verzand de Ijssel, en de hollandse steden nemen Zutphen's handelspositie over. Bovendien is het voortdurend oorlog in het hertogdom.
De Bevolking van de stad neemt af

pestepedemie

1349

Alle joodse inwoners van Zutphen, en andere ijsselsteden werden vermoord.

Herbouw zuidelijke stadsmuur

1357

De zuidelijke stadsmuur was vrijwel geheel overstroomd door de Ijssel in 1340. De Ijssel werd vergraven en de stadsmuur langs de martinetsingel werd herbouwd. Deze muur staat er nog steeds fraai bij.

Eduard Hertog van Gelre, graaf van Zutpen

Period: 1361 to 1371

verslaat zijn oudere broer en wordt daardoor hertog in 1361. Hij stierf bij een veldslag in 1371 (mogelijk door een pijl van een bondgenoot). Zijn oudere broer werd weer even hertog, maar beiden lieten ze geen erfgenamen achter.
Aanleiding voor de Eerste Gelderse Successieoorlog.
Eduard was verloofd met Catharina van Meieren, maar nog niet getrouwd. Ze trouwde dan maar met de zoon van de halfzus van Eduard, die hertog Willem I van Gelre werd.

uitbreiding walburgiskerk met Kooromgang en raadskapel

1370

Dit werk is af in 1393

Gelderse Successieoorlog

Period: 1371 to Mar 24, 1379

De zoons van Reinald II hadden allebei geen erfgenamen.
Gelukkig had hij nog dochters uit een eerder huwelijk.
De strijd was tussen de Heeckerens en de Bronckhorsten. De Heeckerens steunde Machteld, en Jan II van Blois. De Bronckhorsten steunden Maria en Willem II van Gullik.
De strijd was lang en lelijk. In 1379 won Maria met de Gullikse.

Willem I/III Hertog van Gullik en Gelre

Period: 1371 to 1402

Omwalling Polsbroek

1392

In de 14e eeuw word de polsbroek aangelegd met het oog op verwachte bevolkingsgroei. Alleen de Laarstraat en Spittaalstraat raken bebouwd. In 1392 Krijgen deze straten poorten.

kaarsenkroon walburgiskerk

1395

De gotische kaarsenkroon is rond 1395 vervaardigd en is één van de zes Jeruzalemluchters die nog in Europa te vinden zijn. Ze symboliseren het hemelse Jeruzalem, het ‘reisdoel’ van de middeleeuwse gelovige.

stichting Agnietenhof

Dec 12, 1397

Op 12 december 1397 bestemmen twee devote vrouwen, Regelant Groenloch en Styne van Griet, voor richter en schepenen van Zutphen, het door hen bewoonde huis aan het Oude Wand bij de Komsteeg (toen Kommersteeg geheten), voor bewoning door vrouwen die een vroom leven willen leiden en God dienen. Voor hun onderhoud zullen deze vrouwen aangewezen zijn op eigen bezit of op eigen werk.
plaatje Willem van der Worp 1878

muziek renaissance

Period: 1400 to 1600

muziek werd meer een vorm van zelf expressie. het werd ook expressiever. minder striktheid in notatie ritme en vorm. maar wel gestuurd door regels in contrapunt. beïnvloed door humanisme en de wedergeboorte van de oude grieken en rome, en de reformatie. muziek werdt geprint en gebruikt buiten de kerk. in italië culimineerde dit in de geboorte van opera.
Du Fay, Ockeghem, des Prez, Palestrina

Zupthen koopt herberg to vreden

1420

het huidige wijnhuis. Het wordt meteen ingrijpend verbouwd. gemakken, nieuwe vloeren, stenen ovens. Hier van is niet veel meer zichtbaar.

Karel de Stoute

Period: Nov 10, 1433 to Jan 5, 1477

was hertog van Bourgondië, Brabant, Limburg en Luxemburg, graaf van Vlaanderen, Artesië, Bourgondië, Henegouwen, Holland, Zeeland en Namen, heer van Mechelen. In 1472 werd hij bovendien hertog van Gelre en graaf van Zutphen.

stichting gasthuis

1442

door Engelbert Krijnk en Jutte van der Vorst.
Het gasthuis is het huidige stadsargief. ofwel, het huis met de rode luiken
Spiegelstraat 13

bouw drogenapstoren

1444

oorspronkelijk de saltpoort.

plaatsing uurwerk wijnhuistoren

1446

Torenbrand walburgiskerk

1446

Hij wordt datzelfde jaar nog herbouwd, en de kerk wordt uitgebreid tot een hallenkerk. dit werk duurt tot 1456

bouw bourgonjetoren

1457

Een vroeg voorbeeld van 15e eeuwse vermodernisering van de stadsmuur. Door de opkomst van het vuurgeschut zijn de oude muren niet meer afdoende. De eerste oplossing was om hele dikke muren te bouwen (4m) later werden puntige bolwerken gebouwd.
De bourgonjetoren werd gebouwd op een strategisch punt.

restauratie palts (gravenhof)

1460

1250 raakte de oude palts/gravenhof in verval. Eeuwen later, rond 1460-1470 werd de oude palts/gravenhof ingrijpend gerenoveerd. In die hoedanigheid zien we het gebouw op de maquette van 1485. Het was weer in gebruik bij de Bourgondische overheid. Na 1500 trad wederom verval in en uiteindelijk werd het gebouw in 1635 definitief gesloopt.

Saltpoort wordt digt gemetseld

1465

bouw kapel agnietenhof / adamanshof

1465

in de 15e en 16e eeuw groeit het convent uit tot het rijkste van de zes vrouwenconventen die Zutphen telde.

Drogenapstoren dichtgemetseld

1465

Karel de stoute wordt hertog van Gelre en graaf van Zutphen

1473

aan het einde van vele conflicten tussen Geldersgezinden en Bourgondischgezinden.

de gelderse landdag

1477

Zutphen en andere gelderse gebieden verklaren zich onafhankelijk van Karel de stoute en erkennen Adolf van Egmont opnieuw als hertog van gelre

Catharina van Gelre regentes van het hertogdom Gelre

Period: 1477 to 1492

Catharina van Gelre (ca. 1440 – Geldern, 25 januari 1497), regentes van het hertogdom Gelre. Dochter van Arnold van Egmont (1410-1473), hertog van Gelre, en Katharina van Kleef (1417-1479). Catharina van Gelre bleef ongehuwd.

Willem van Egmont probeert Zutphen te heroveren. Faalt.

1478

Willem van Egmont was bourgondisch gezind.

Zutphen wordt veroverd door aartshertog Maximiliaan van Oostenrijk.

1481

hij was bourgondisch gezind

Bouw walburgis torenspits (Zutphania Turrita)

1482

De Walburgiskerk krijgt een spitse toren van 107 meter hoog. (hoger dan de domtoren). In deze eeuw worden zoveel torens gebouwd dat zutphen haar bijnaam krijgt.

start bouw oude ijsselbrug

1485

tevens fotomoment voor de maquette door Constant Willems. Zutphen heeft gepiekt

Zutphen verwelkomt Karel van Gelre

1492

Hij komt uit franse gevangenschap en wordt verwelkomt door de Zutphenaren. Hij maakt de stad weer onafhankelijk van Bourgondie

Karel van Gelre

Period: 1492 to Jun 30, 1538

Karel van Gelre of Karel van Egmond (Grave, 9 november 1467 – Arnhem, 30 juni 1538), uit het huis Egmond, was van 1492 tot aan zijn dood in 1538 hertog van Gelre en graaf van Zutphen.

Philips de schone verovert Gelre namens de habsburgers

1504

in 1506 verhuis hij naar Spanje waar hij later overlijdt. Ondertussen verovert Karel van Gelre zijn hertogdom stukje bij beetje terug.

regering Phillips de schone

Period: 1504 to 1513

Karel van Gelre verloor het hertogdom aan de Habsburgers. Zij veroverde het hertogdom en eiste dat Karel naar Spanje vertrok. Hij hield zich schuil in Antwerpen tot de kust veilig was. Vanaf dat moment veroverde hij Gelre stukje voor stukje terug.

stellingen van Martin Luther

Oct 31, 1517

Disputatie ter verheldering van de kracht van aflaten

gewelfschildering Broederenkerk

1525

deze schilderingen dateren uit de vroege 16e eeuw. Ze waren vermoedelijk overgekalkt in de reformatie, maar in 1930 hersteld

Modernisering stadsmuren

1532

De nieuwstadspoort en de Marspoort kregen halve maanvormige rondelen. in 1532 bouwt Karel van Gelre een dwangburcht vlak buiten de saltpoort (drogenap) om de stad tot gehoorzaamheid te dwingen. Maar die wordt in 1538 gesloopt. In 1549 Bouwt Jurriën Warninckhof een prachtig huis en vernoemt het naar Dat Bolwerck. De graaf Ottosingel krijgt een geschutstoren en twee bolwerken oud italiaanse stijl. De verdedigingswerken zullen hard nodig blijken.

bouw voorportaal oude nieuwstadspoort

1536

de nieuwstadspoort stond op de plek van de isendoornstraat. dit voorportaal had een ophaalbrug waarvan gaten nog zichtbaar zijn. Hij werd geflankeerd door twee torens. in 1572 braken de spanjaarden door deze poort.

dood Karel van Gelre

Jun 30, 1538

Hij ligt begraven in de eusebiuskerk in Arnhem. Je weet wel.

Hertogdom Willem van Kleef

Jun 30, 1538

hertogdom Willem van Kleef

Period: Jun 30, 1538 to Sep 7, 1543

Hertogdom Gelre wordt opgeëist door Keizer Karel V

Sep 7, 1543

Willen van Kleef had gewoon niet het fingerspitzengefühl van zijn voorganger. hij moest het hertogdom gelre en het graafschap Zutphen gewoon opgeven

donderbus

1550

Door de "blunderbuss" en kanonnen worden stadsmuren minder effectief. Zutphen breekt gaten in haar muren om mensen in en uit te laten. echte verdedigingswerken moesten verder naar buiten worden geplaatst.

Tonis "Drogenap" van Grol betrekt Saltpoort

1555

koning phillips II wordt landsheer van de nederlanden en dus Gelre

1555

Hij verfoeide merkbaar de vrijmoedigheid en ongedwongen houding van de bewoners.

bouw mariaportaal

1561

deze is later nog dichtgemetseld, maar het is in ere hersteld

Oprichting Librije

1564

De handschriften dateren uit de vijftiende en zestiende eeuw. Het oudste gedrukte werk stamt uit 1469, het laatste gedrukte werk verscheen in 1817. Een bijzonder onderdeel vormen de 87 incunabelen – boeken verschenen voor 1501.

beeldenstorm

1566

Aanleiding voor de 80 jarige oorlog

Tachtig jarige oorlog

Period: 1568 to 1648

De oorlog woedde in een van de rijkste Europese gebieden, de Habsburgse of Spaanse Nederlanden en richtte zich tegen een wereldmacht: het Spaanse Rijk onder leiding van koning Filips II, landsheer der Nederlanden, en zijn opvolgers Filips III en Filips IV.

opening ruitershofje

1571

door Zwene en Hendrick Ruyter. met 19 woningen, waar nu een scapino staat.

Inname van Zutphen door Willem van den Bergh

Jun 10, 1572

De inname was onderdeel van Oranjes tweede invasie, het offensief van Willem van Oranje tegen de Spaanse Nederlanden. Hij liet zijn leger katholieke kerken en kloosters plunderen. Alle glas in lood sneuvelde.

Het Bloedbad van Zutphen

Nov 16, 1572

Zutphen wordt heroverd door Don Frederik, uit naam van de Spanjaarden. de Ijssel is bevroren. Hij breekt door de nieuwstadpoort.
Hij executeert honderden Zutphenaren en plundert.

eeuwig edict

Feb 12, 1577

Wapenstilstand waarin de staten generaal het katholicisme en keizer Fillip II te erkennen. Juan van Oosterijk wordt landvoogd van Nederland. De soldaten gingen echter niet terug naar Spanje: het leeuwendeel verzamelde zich bij Don Juan in Luxemburg, dat Spaansgezind was gebleven.

Juan van Oosterijk verbreekt eeuwig edict

Jul 24, 1577

Hij neemt Namen (Namur) in.

Unie van Utrecht

Jan 23, 1579

Het ontstaan van de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Plakkaat van Verlatinghe

Jun 26, 1579

De geunieerde nederlanden zweren de spaanse koning af.

Zutphen komt opnieuw in spaanse handen

Sep 21, 1583

door verraad

vergeefs beleg van Zutphen

Sep 22, 1586

Onder leiding van een dubieuze engelse officier

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden

Period: 1588 to 1795

Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden Nederland belsuit dat een goede koning een contradictie is. Vanaf nu zijn ze een republiek

Beleg van Zutphen prins Maurits

Oct 5, 1591

Maurits liet soldaten verkleden als boer, en liet ze naar de schans jagen. Hierdoor konden zij van binnenuit de schans veroveren.

brand in walburgiskerk

1600

de toren wordt een kopje kleiner. een paar jaar nadat de kerk protestants wordt. heel toevallig....

omstreeks 1600 werden hoornwerken aangelegd

1600

De eerste hoornwerken werden omstreeks 1600 aangelegd omdat in 1572 en in 1591 de verdediging te wensen overliet. het werd een frontstad van de jonge republiek langs de ijssellinie.

muziek: Barok

Period: 1600 to 1750

begin van het orkest. complexere muziek. Jean-Jacques Rousseau, who was a musician and composer as well as philosopher, wrote in 1768 in the Encyclopédie: "Baroque music is that in which the harmony is confused, and loaded with modulations and dissonances. The singing is harsh and unnatural, the intonation difficult, and the movement limited." Handel, bach,monteverdi, vivaldi, purcell,

Missa Hodie Christus natus est

1601

Giovanni Pierluigi da Palestrina

aanleg nieuwe nieuwstadsbinnepoort

1616

Er werd een nieuwe weg naar deventer aangelegd, alleen het isendoorn klooster stond nog een beetje in de weg. Dus toen werd de weg door het isendoornklooster heen gelegd. logisch

1637 - 1641 bouw wijnhuistoren.

1637

bouw carillon Hemony

1644

vrede van munster

May 15, 1648

Toonneel der Steden

1652

Het Toonneel der steden wordt uitgebracht in Amsterdam. Een icoon van de gouden eeuw.

ets van Caspar Merian

1654

Zutphen is vestingstad

1670

Van 1600 tot 1670 wordt zutphen drastisch verbouwd. Alle oude stadsmuren worden verbeterd. de stad telt 5000 inwoners, en 2500 inwonende soldaten.

(rampjaar) beleg van Zutphen foor franse troepen

Jun 12, 1672

Op 12 en 18 juni kwam er een onderhandelaar voor de poorten, Deze boden de stad privileges aan in de vorm van vrije uitoefening van de Hervormde kerkdienst met een onbelemmerde uittocht van de bezetting met medeneming van al hun wapenen en vrije keus van bestemming. Als aan deze voorwaarden niet zou worden voldaan, zou Zutphen een strenge belegering wachten en niemand gespaard worden bij het bemachtigen van de stad.

bestuur Zutphen besluit tot overgaven

Jun 20, 1672

Op 20 juni kwam het bestuur uiteindelijk tot een besluit, dit ter afkeuring van de burgers en bezetting. Besloten werd de stad over te geven in Franse handen en daarbij de meest gunstige voorwaarden af te dwingen. Jan Koelman, een van de officieren sprak daarover: "In mijne jeugd ben ik krijgsman geweest en heb ondervonden, dat men altijd de beste voorwaarden bedwingt, indien men den vijand tot aan het uiterste de tanden laat zien."

zutphen geeft zich over aan de fransen

Jun 25, 1672

het lukt de Fransen een ravelijn te veroveren. De burgemeester gaven zich over tot groot ongenoegen van de burgers. Zij bleven plunderingen gespaard en de verdedigingswerken mochten in tact blijven. De soldaten werden ontwapend en opgesloten in de walburgis kerk tot losgeld was betaald.
De walburgis kerk word ook ingericht voor de katholieke eredienst.

walburgis kerk word teruggegeven aan de protestanten

1674

zutphen onttrekt zich aan de franse bezetting

het raadhuis krijgt haar huidige voorgevel met deur

1716

boven de deur prijkt het Wapen van de Graafschap.

verbouwing huize van de kasteele

1733

Het gebouw krijkgt haar huidige vorm. De deuromleisting, het hek, en de pauwenzaal zijn kenmerkend eigenaar Borchard van Heeckeren heeft bovendien gebruiksrecht georven van de bourgonjetoren en bouwt er enige tijd later een elegant koepeltje op.

bouw koepeltje bourgonjetoren

1741

door Baron van Heeckeren. zijn eigen huis naast de toren werd in de 2e wereld oorlog verwoest.

Verdere uitbreiding verdedigingswerk (Coehoorn)

1750

Menno van Coehoorn breidt de verdedigingslinie nog verder uit met lunetten en nieuwe muren aan de noord en zuid kant van de stad.

ruiterklokje op broederenkerk

1772

Ontworpen door stadsarchitect wittenberg. Het poorterklokje luid nog elke dag om tien voor tien dat de poorten gaan sluiten.

sloop berkelpoort

1774

deze poort zal ook rond 1325 gebouwd zijn.

Het Antony Grote Broederschap koopt en sloopt Ruitershofje.

1784

Het wordt nieuw gebouwd. door architect wittenberg

Bataafsche Republiek

Period: 1795 to 1806

Op 1 maart 1796 kwam voor het eerst in de Nederlandse geschiedenis een nationaal en democratisch gekozen parlement bij elkaar. Aan de Bataafse Republiek kwam een einde bij de stichting van het Koninkrijk Holland in 1806.

bevolking groeit van 7.500 naar 15.000

Period: 1795 to 1860

Aanleiding om in 1874 de vesting op te heffen

Koninkrijk Holland

Period: 1806 to 1810

Het was een zusterrepubliek of vazalstaat van het Eerste Franse Keizerrijk van Napoleon Bonaparte. Napoleon stelde zijn derde broer, Lodewijk Napoleon Bonaparte, aan als koning van Holland.

aanleg algemene begraafplaats

1829

in engelse landschapsstijl door architect J.D.Zocher jr.

stad besluit vestingwerken op te heffen

1855

De start van de bouw van de huidige ijsselkade door stadsarchitect A.B.W. Langenberg. In 1857 en 1858 zijn de werkzaamheden tussen de Bult van Ketjen en de Marspoortstraat uitgevoerd. Daarbij werd het Bourgonjebolwerk geïncorporeerd en werd noordelijker aangesloten op het veel kleinere Marschbolwerk, dat gelegen was tussen de huidige Marspoortstraat en de Berkelstuw.

sloop en nieuwbouw wijnhuis

1863

min of meer in huidige staat.

Opening station Zutpen

Feb 2, 1865

ontwerp van K.H. van Brederode.

sloop buitenspittaalpoort

1877

als onderdeel van de vestingsontmanteling

Aanleg noorderhaven

1882

Toen het spoor door Zutphen kwam werd de vesting definitief opgeheven. Een van de eerste ontwikkelingen was de aanleg van de noorderhaven. de haven werd in de jaren 60 gedempt, maar de broodfabriek (1887) en een deel van Reesink staan er nog.

Overwelving Berkel

1887

De watermolens werden verwijderd en de Berkel werd overwelfd. De molens waren al zeer oud en niet meer productief. De stad had meer behoefte aan verkeer tussen de twee stadsdelen.

Restauratie drogenapstoren en verbouwing tot watertoren

1888

de toren wordt maar vier jaar als watertoren gebruikt.

Bouw huidige Ruitershofje

1898

het Ruitershofje wordt weer gesloopt en komt op de plek waar het nu staat. Het ontwerp is kenmerkend voor Zutphens stadsarchitect F.H. Etteger. eze bouwstijl wordt gekenmerkt door het gebruik van onder andere natuursteenblokken, imitatie-speklagen van rode verblendsteen en trapgevels.

brand wijnhuistoren

1920

het klokkenspel ging verloren. 7 Hemony klokken hebben het overleefd, waarvan de grootste vandaag de dag nog steeds resteert. Er is vermoede van verzekeringsfraude. het klokkenspel is in 1924 nieuw gemaakt, maar dat is weer gevorderd door de duitsers in 1943

Heropening drogenapstoren

1927

De toren verliest haar functie als watertoren en is nu alleen nog maar poort en woonhuis. De nieuwe watertoren is gebouwd aan de warnsveldseweg.

Nederland blaast Ijsselbruggen op.

May 10, 1940

De Hoven raakt zwaar beschadigd, maar de Duitsers worden niet tegen gehouden. Binnen een dag hebben ze een nieuwe brug opgezet.

bezetter rooft kerkklokken en carillon

1943

de Hemony klokken worden als monumentaal bestempeld, en blijven bespaard.

vergisbombardement

Oct 14, 1944

Rond 16:00 uur proberen geallieerden de opmars van de duitsers tegen te houden door de oude Ijsselbrug te vernietigen. De meeste bommen komen echter terecht op de rozengracht, molengracht, en ijsselkade. Tijdens de bevrijding werden de bruggen alsnog vernield door de Duitsers.

wijnhuis wordt in de brand gezet.

May 5, 1945

de canadezen hadden twee weken gevochten om Zutphen te bevrijden. Tot ze merkten dan drie Duitsers zich nog in het wijnhuis hadden verschanst. Het lukte niet om het wijnhuis te bestormen, dus hebben ze het opgelost met vlammenwerpers. Niet subtiel, wel effectief.

ingebruikname nieuwe oude Ijsselbrug

1950

De spoorbrug en de verkeersbrug waren verwoest in de oorlog. Deze bruggen zijn allebei tweedehandsjes.

sloop en nieuwbouw station

1952

het oude station was getroffen en volledig uitgebrand in het vergissingsbombardement. het nieuwe station is van architect H.J. Schelling.

opening postkantoor

1955

In de wederopbouw was weinig ruimte voor historische sentimentaliteit.

Monument "Wederopbouw"

Jan 7, 1961

door Titus Leeser

protestanten nemen de macht over in Zutphen

1979

Het katholieke stadsbestuur werd ondermeind door protestantse predikers, en moest uiteindelijk het veld ruimen.

onthulling ruitersgroep

1981

door frank Letterie natuurlijk weer. Dit beeld is twee keer gestolen! in 2006 en in 2009.

Else

1982

Maïté Duval. in de oude bornhof

onthulling ruitershofje plaquette

Sep 24, 1983

door Frank Letterie, gedicht van Ida Gerhardt
GEBOUWD IN HET KRONINGSJAAR DER LANDSVORSTIN
HERBOUWD TOEN HAAR KINDSKIND WERD KONINGIN
HANDHAAFT ZICH WAARDIG ZUTPHENS RUITERSHOFJE
TUSSEN DE BERKEL EN HET STADSHART IN deze plaquette is in 2006 verdonkeremaand. van de plaquette ontbreekt ieder spoor.

Zuster van het Gemeene Leven op het bleekveld

1985

Maïté Duval. agnietenhof

Opening agnietenhof

Jun 28, 1986

Agnietenhof was de binnenplaats van het Agnietenconvent, ofwel het adamanshuis.Het gedicht is van Ida Gerhardt, zij was van grote betekenis voor literair Zutphen.
toegewijd aan M.W.C. de Jonge, secretaris wijnhuisstichting.

de draaiende vrouw

1990

Ter gelegenheid van de opening van de Musea Zutphen op 12 mei 2017 heeft Maïté Duval een exemplaar van “Draaiende vrouw” aan de Musea Zutphen geschonken. De museumstaf gaf het beeld als bijnaam “De Venus van Van Heeckeren”.(1)

onthulling beiaardiersplaquette

Apr 7, 1990

gemaakt door Frank Letterie
WANT BOVEN IN DE KLOKKENTOREN
NA ‘T DONKER-BRONZEN UREN SLAAN
VING, OVER HEEL DE STAD TE HOREN,
DE BEIAARDIER TE SPELEN AAN. VALERIUS: – EEN STATIG ZINGEN
WAARIN DE ZWARE KLOK BEWOOG
DOORSTROOID VAN LICHTER SPRANKELINGEN
‘WIJ SLAAN HET OOG TOT U OMHOOG’ Onder de strofen staat de tekst:
FRANCOIS EN PIETER HEMONY MAAKTEN VOOR DE WIJNHUISTOREN HUN EERSTE BEIAARD 1644-1646

Geste libre

1996

Maïte Duval. Frans Halslaan

onthulling Ida Gerhardt plaquette

Apr 26, 2001

door Frank Letterie
ANDERHALF ETMAAL BEN IK OMGEGAAN
MIJZELF ONTKOMEN. EINDELIJK MIJZELF –
DOLEND EN DROMEND IN EEN KLEINE STAD
WAAR ALLES STEM KREEG, ALLES OPEN GING.
STEEDS WETEND: ZÓ KAN HET MAAR ÉÉNMAAL ZIJN.

Ida Gerhardt

Aug 31, 2018

Ida Gerhardt wordt onthult. vervaardigd door Herma Schellingerhoudt