-
Period: to
Το ολοκαύτωμα της Νάουσας (1822)
Η έναρξη της Επανάστασης - η πολιορκία της Νάουσας - ο χαλασμός - η θυσία για την λευτεριά. -
Η έναρξη της επανάστασης
Στις 3 Μαρτίου 1822, την Κυριακή της Ορθοδοξίας, κατά τη Θεία Λειτουργία, στο Ναό του Αγίου Δημητρίου στη Νάουσα κηρύχθηκε η Επανάσταση. Στην εκκλησία ήταν παρόντες χιλιάδες Ναουσαίοι, άντρες, γυναίκες και παιδιά, κάτοικοι της πόλης και των γύρω χωριών. Το κλίμα ήταν πανηγυρικό και το πλήθος στην εκκλησία ενθουσιώδες. Ο Ζαφειράκης εκφώνησε πατριωτικό λόγο και μετά τον εκκλησιασμό οι Ναουσαίοι πήγαν στο Κιόσκι οπού εκεί έγινε αγιασμός. -
Η αποτυχημένη πολιορκία της Βέροιας
Σύμφωνα με το σχέδιο των επαναστατών η Επανάσταση άρχισε με την επιχείρηση για την κατάληψη της Βέροιας. Στις 4 Μαρτίου το 1822 ο Καρατάσος με 1800 άνδρες κατευθύνθηκε προς τη Βέροια προσπάθησε να αιφνιδιάσει τους Τούρκους κι επιτέθηκε εναντίον της φρουράς της πόλης. Ο αιφνιδιασμός όμως δεν πέτυχε και λόγω του κινδύνου περικύκλωσης από τους Τούρκους, ο Καρατάσος
εγκατέλειψε τη Βέροια και ταμπουρώθηκε στην Μονή της Δοβρά. -
Η μάχη στη Μονή της Παναγίας Δοβρά
Ο Μεχμέτ Αγάς μαζί με 4.000 πεζούς και ιππείς στις 12 Μαρτίου του 1822 επιτέθηκε στη Μονή της Δοβρά. Χάρη στα οργανωμένα σώματα του Καρατάσου οι Τούρκοι υπέστησαν συντριπτική ήττα αφήνοντας 1500 νεκρούς και τραυματίες σε αντίθεση με τους ελάχιστους Έλληνες πεσόντες. Στη συνέχεια όμως, οι Τούρκοι, με ενισχύσεις που κατέφθασαν από τη Θεσσαλονίκη κατέλαβαν το μοναστήρι και ο Καρατάσος με τους άντρες του αποτραβήχτηκαν στη Νάουσα. -
Η άφιξη των τουρκικών στρατευμάτων έξω από τη Νάουσα
Ο βαλής της Θεσσαλονίκης, Εμπού Λουμπούτ, επικεφαλής 20.000 ανδρών καταφτάνει έξω από τα τείχη της Νάουσας και ζητά από τους επαναστάτες να καταθέσουν τα όπλα «ίνα τύχουν συγγνώμης», προειδοποιώντας τους ότι σε αντίθετη περίπτωση θα έχουν «πολύ δυσάρεστον τέλος». Η απάντηση των Ναουσαίων ήταν αρνητική. -
Η πολιορκία της Νάουσας
Στις 6 Απριλίου 1822 άρχισε η πολιορκία. Ύστερα από πολλές αποτυχημένες προσπάθειες και σκληρή αντίσταση των Ναουσαίων, οι Τούρκοι καταφέρνουν να μπούνε στη Νάουσα μετά από γενική επίθεση και σφοδρό κανονιοβολισμό των ελληνικών θέσεων. -
Η εισβολή των Τούρκων στη Νάουσα
οι Τούρκοι πέρασαν τα τείχη της πόλης την 12η προς 13η Απριλίου. Κατά τη διάρκεια των οδομαχιών οι Ναουσαίοι αντιστάθηκαν σθεναρά εναντίον των Οθωμανών. Για παράδειγμα ο οπλαρχηγός Ζώτος οχυρωμένος στην άνω πόλη, είδε τους Τούρκους να καταφθάνουν και για να μην πέσει ζωντανός στα χέρια τους, ανατίναξε την πυριτιδαποθήκη σκοτώνοντας μαζί και τους εχθρούς του. -
Η αντίσταση των Ναουσαίων
Ο οπλαρχηγός Διαμαντής Νικολάου με 15-20 Ναουσαίους και οι αδελφοί Σιουγκαραίοι αντιμετώπισαν εικοσαπλάσιους Τούρκους με επιτυχία. Μάλιστα ο Δημήτριος Σιούγκαρης φέρεται να όρμηξε εναντίον του επικεφαλής των Τούρκων Αλή Μπέη και να τον σκότωσε πυροβολώντας τον. Ο Ζαφειράκης με τον Γ. Καρατάσο, τον Διαμαντή Νικολάου και 500 συντρόφους τους, αμύνθηκαν για 3 μέρες, κλεισμένοι στον Πύργο του πρώτου, διευκολύνοντας τη φυγή πολεμιστών και γυναικοπαίδων. -
Η καταστροφή της Νάουσας
Μέσα στη Νάουσα οι σφαγές είχαν μεταβάλει την πόλη σε πραγματική κόλαση και σελίδες αυτοθυσίας και ηρωισμού γράφτηκαν από τις πιο ένδοξες της Επανάστασης. Οι νεκροί και οι αιχμάλωτοι έφτασαν τις 5.000. Πολλές γυναίκες ρίχτηκαν στις φλόγες, έγκυες ξεκοιλιάστηκαν και παιδιά κάηκαν ή σφαγιάστηκαν μπροστά στα μάτια των γονιών τους. Στη θέση Στουμπάνοι, στη γέφυρα της Αραπίτσας, δεκατρείς νέες γυναίκες, για να αποφύγουν την ατίμωση, έπεσαν στον καταρράκτη. -
Ο θάνατος του Ζαφειράκη
Μετά από αντίσταση τριών ημερών, όταν πια ο κλοιός των Τούρκων έγινε απειλητικός, ο Ζαφειράκης με τους άντρες του και τον Γιαννάκη Καρατάσο εγκατέλειψαν τον πύργο του και κατέφυγαν στο Βέρμιο. Στη συνέχεια διέφυγαν στο βάλτο της Βέροιας, όμως σε εμπλοκή τους με τουρκικό σώμα στην θέση Σοφολιά μεταξύ των χωριών Σταυρού και Επισκοπής ο Ζαφειράκης και ο Γ. Καρατάσος έπεσαν στο πεδίο της μάχης. -
Η είσοδος του Εμπού Λουμπούτ στη Νάουσα
Την 24η Απριλίου ο Λουμπούτ Πασάς μπήκε θριαμβευτικά στη Νάουσα και οι Τούρκοι παρήλασαν με τα κομμένα κεφάλια του Ζαφειράκη και του Γιαννάκη Καρατάσου που ήταν γιος του Γερο-Καρατάσου. -
Η τιμωρία των επαναστατών στο Κιόσκι
Μετά το πέρας των εχθροπραξιών και την πλήρη επικράτηση των Τούρκων όσοι αιχμαλωτίστηκαν συγκεντρώθηκαν στο Κιόσκι και ο Εμπού Λουμπούτ, διέταξε τον αποκεφαλισμό τους. Οι σφαγές δεν σταμάτησαν παρά μόνο όταν κατά τη παράδοση το αποκεφαλισμένο σώμα του Νικόλαου Κοκοβίτη περπάτησε ορισμένα μέτρα. Οι εκτελεσμένοι στο Κιόσκι Ναουσαίοι υπολογίζονται στους 1.241. -
Η κατάληξη των γυναικών
Στις 7 Μαΐου 1822 ο Εμπού Λουμπούτ επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη με 400 Ναουσαίους αιχμαλώτους, κυρίως γυναίκες και παιδιά. 60 απ’ αυτούς κρεμάστηκαν στις πύλες της Θεσσαλονίκης για εκφοβισμό. Οι περισσότερες από τις γυναίκες πωλήθηκαν και οδηγήθηκαν στα χαρέμια πλούσιων Οθωμανών, ενώ άλλες θανατώθηκαν με φρικτά μαρτύρια. Οι γυναίκες των αρχηγών της επανάστασης, η Ζαφειράκαινα χτίστηκε ζωντανή στην Αγιά Σοφία της Θεσσαλονίκης, ενώ η Μαρία Καρατάσαινα θανατώθηκε μέσα σε ένα σακί από φίδια.